مقالات

روایی، پایایی و ساختار عاملی فرم کوتاه مقیاس دلبستگی به والدین بزرگسال

  • ارسال توسط author-avatar
دلبستگی به والدین
۰۴ خرداد

چکیده: 

نظریه­ ی دلبستگی قدرت توجیه بسیاری از رفتارهای فردی و اجتماعی انسان را دارد. بنابراین مقیاس­ های زیادی در این زمینه ساخته شده است. یکی از مقیاس­ های ساخته شده، مقیاس دلبستگی به والدین بزرگسال (ASPA) است که شامل فرم دلبستگی به پدر و دلبستگی به مادر است و هر کدام شامل 5 مؤلفه هستند که عبارتند از: ایمن، دلبسته، والدگون، بیمناک و فاصله­ گیر. طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی و روان­سنجی است و هدف تعیین روایی، پایایی و ساختارعاملی فرم کوتاه مقیاس مذکور بود. جامعه­ ی پژوهش، دختران نوجوان هستند که با روش نمونه­ گیری از نوع دردسترس، 200 نفر از بین آنان انتخاب شدند. بررسی مقادیر بارهای عاملی با استفاده از روش تحلیل عامل تأییدی، حاکی از آن بود که بارهای عاملی در حد رضایت­بخشی است. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که مدل بدست آمده، برازش خوبی با داده­ ها دارد و قابل تأیید است. مقیاس آلفای کرانباخ برای دلبستگی والدینی به پدر 88/0 و به مادر 78/0 بدست آمد و مقیاس پایایی مرکب برای همه ­ی ضرایب بزرگتر از 7/0 بدست آمد. پایایی اشتراکی داده­ ها نیز برای همه­ ی ضرایب بزرگتر از 5/0 بدست آمد که همه­ ی این نتایج حاکی از پایایی مطلوب مقیاس است. روایی همگرا با استفاده از روایی سازه (CR) و میانگین واریانس استخراجی نیز مطلوب بدست آمد. همچنین آزمون فورنل و لارکر روایی واگرای بالای مقیاس را تأیید نمود. نتایج حاکی از آن است که مقیاس از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و قابلیت کاربرد برای اهداف بالینی و پژوهشی را دارد.

کلیدواژه ­ها: روایی، پایایی، تحلیل عاملی، مقیاس دلبستگی به والدین بزرگسال

 

مقالات دیگر
مقاله کامل
برچسب ها:
, , , , , , , , , , , ,
جدیدتر روایی و پایایی مقیاس افکار مثبت و منفی در مورد خودکشی
بازگشت به لیست
قدیمی تر کتاب هنر درمان راه حل محور

نوشته های مشابه

زندگی مشترک
۱۹ خرداد
مطالعه آزاد

زندگی مشترک: “اجبار نکردن و احترام به “خود” یکدیگر”

🔅⚠️ برخلاف تصور عموم که استنباطشان است که دو فردی که ازدواج می‌کنند در هرمهمانی، هر مکان، هر کار، هر انتخاب، هر سلیقه، هر فکر باید مشابه باشند و مثل هم باشند و باهم‌باشند،… ولی انجام دادن اموری طبق میل شما یا همسرتان با خواسته و تمایلتان و حتی بدون حضور همسرتان، اقتضای رابطه‌ای ماندگار است و این کارها، نباید تناقضی در فکر یا خللی در رابطه‌ی زناشویی ایجاد کند.

🔺 زیرا بلوغ فردی و عشق واقعی و شناخت صحیح از همدیگر، احترام به فردیت و خواسته‌ها و تمایلات شخصی طرف مقابل را درخود دارد و از آنجایی که مشابه هم بودن سبب یک نوع رابطه‌ی مقطعی است و برای زندگی مشترک ، “مکمل بودن” مطرح است؛ پس لزوما این قبیل کارهای شخصی و انتخابهای فردی نباید سبب برداشت اشتباه شود و نباید فکر کنم که وای همسرم ازمن جدا افتاده یا من را دوست ندارد!!

✨🔺 در زمانهایی لازم است که همسرتان به خودش بپردازد و برای رشد خویشتن خود، مورد نیازش است که به علایقش در کنار احترام به همسر، توجه داشته باشد.

🔺✨البته خود فرد متوجه می‌شود چه زمانهایی نیاز به خودپردازی و پرداختن به خویش، دارد. با همسرش صحبت میکند و با او حالش را درمیان میگذارد. اینکه چه زمانی چنین تمایلی دارد یانه، نسبی است نه مطلق. اینکه همیشگی باشد طبیعتا صحیح نمی‌باشد ولی با رعایت انصاف و بدون خودخواهی در رابطه، میتوانید باهماهنگی شریکتان، زمانهایی را به خود اختصاص دهید.

👈 هر فردی منحصرا افکار و علاقمندی‌هایش قابل احترام است. هیچ دو نفری مثل هم حس، حالت، فکر، باور و برداشت ندارند، مثل اثر انگشت که در هر کسی متفاوت است. لذا اشتراکها وجود دارد ولی نقاط تفاوت هم هست. پس انتخاب اینکه چه زمانی مهمانی خودمانی برود یا بروی، چه زمانی مسافرت تنهایی نیاز داری یا دارد، و چه زمانی خلوتی برای خودت یا خودش می‌پسندد، نسبی است، و قابل احترام و اجرا.

🌸🔺🌹 ولی قسم مشترکی که در زندگی هست، این است که در زندگی مشترک ، قسمتی از زمانهای دو نفر با توافق همدیگر، با هم به اشتراک گذاشته می‌شود. مثلا بسیاری از احساسات را به اشتراک میگذارند، تعقل‌ها را اشتراک میگذارند، عواطف یکدیگر را ارج می‌نهند و درک کردن، احترام به همدیگر، درک شدن، مورد توجه واقع شدن، توجه کردن، تربیت فرزند، همدلی، همفکری، تلاش در رفع نیازهای یکدیگر، تفریحات، برنامه ریزی‌های دونفره برای زندگی، زمانهایی باهمدیگر، خرج کردن مادی برای هم، بودن با همدیگر، پذیرش بی قید و شرط همدیگر، کنار زدن غرور برای یکدیگر، هماهنگی با یکدیگر (بی خبر از هم نیستند حتی اگر سفر تنهایی دوست دارم بروم با او درمیان میگذارم و می‌روم)، درمیان گذاشتن فردیت(خواستهای اجتماعی خانوادگی و فردی) با یکدیگر، درمیان گذاشتن توقعات و نیازهای یکدیگر و … را با همدیگر با اشتراک پیش می‌برند.

زوج‌ها این موضوع را باید درک کنند که به خویشتن یکدیگر احترام بگذارند و فشار در رابطه ایجاد نکنند.
و بدانند که اجرای هر برنامه تنهایی توسط همسر، به معنای خیانت و دوست نداشتن نیست. سواد رابطه داشتن، کمک میکند که این درک را داشته باشیم.
اینها درجاتی از استقلال است و نشان دهنده‌ی حمله‌ی روانی به همسر یا دوست نداشتن همسر یا معرف مشکل با همسر نیست.

🔺🔺🔺👈 و یادمان باشد که اجبار کردن به هیچ کاری، برای هیچ کسی خوشایند نیست.

برای آینده ای بهتر با ما همراه باشید

روانشناسی خانواده
۱۷ خرداد
مطالعه آزاد

اهمیت اعضای خانواده در حل برخی موضوعات (روانشناسی خانواده)

درخصوص اهمیت اعضای خانواده در حل برخی موضوعات بهتر است بدانیم (روانشناسی خانواده) :

شاید اگر هر عضو از خانواده را به نگاه محترمانه و دارای شخصیت و همچنین به دید یک یاری دهنده در حد توانش تصور کنیم و بدون نگرانی، اجازه دهیم هر فردی که در خانواده است، موضوع را از دید خودش و زاویه نگاهش شرح دهد، و راهکارش را بیان کند، از این راه می‌توان به کلیدهای راه حل جالبی دست یافت…

شنیدن به معنای این نیست که حتما آنچه را شنیدم، عمل کنیم و نیازی به عمل کردن قطعی به آنچه میگویند نیست. ابتدای امر، تنها شنونده باشید و سپس تفکر و جمع بندی و نهایتا خودتان تصمیم می‌گیرید…👌 درموضوعاتی که وابسته به توافق زوجین (زن و مرد) است، و بر اساس اشتراک قبلی، قرار بر طرح موضوع بین خودشان است، چنین موضعی بین فرزندان مطرح نمی‌گردد. ولی بسیاری از موضوعات عمومی درخانواده وجود دارد که طرح آن و نظرخواهی و چالش و بارش افکار درخانواده سبب دست یافتن به روزنه‌های برتری می‌گردد. مثل سفرهایی که قرار است همگی اعضا باهم بروند، مثل انتخاب مهمانی هایی که همه‌ی اعضا افراد آن را می‌شناسند، انتخاب مهمانی گرفتن یا جشن گرفتن، رفتن به تفریح به اتفاق یکدیگر، زمانهایی که برای رفع اختلافی که فرزند با فرزند دارد یا فرزند و پدر و مادر دارد، یا اختلافی که یکی از والدین با فرزند دارد، و… در همه‌ی این شرایط، می‌توان از کمک فکری و اشتراک نظر اعضای خانواده و هرکدام در نقش خودشان، بهره مند شد و در پایان توسط رهبر منتخب، مثلا پدر، جمع بندی و نتیجه گیری گردد.

سیف اللهی _ مشاور خانواده و سرپرست سایت sfbtparenting.ir

زبان گفتگو
۱۷ خرداد
مطالعه آزاد

زبان گفتگو : تجزیه تحلیل موضوع توسط زوجین

“زبان گفتگو”
در برخی موضوعاتی که برای زوجین اتفاق می‌افتد، موضوعی هست که بین دو همسفر است. دراین حالت بهتر است زبان گفتگو و بررسی و تجزیه تحلیل توسط دو همسفر(همسر) انتخاب شود و به دنبال حل آن و برطرف کردن سوتفاهمات احتمالی باشند.
طبیعتا فرار از صحبت نمی‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد و زمانی می‌توان چشم به راه حل داشت که گامی در جهت یافت و اجرای راه حل انجام داده باشیم. پس به نظر میرسد بهتر باشد آرامش، خلاقیت، همراهی، احترام و صبر در راستای رسیدن به تبادل نظرات، جمع بندی و توافقات را متمرکز شویم که از گامهای بسیار اثرگذار و یاری دهنده خواهد بود…
.
.حتی زمانی که به نظر میرسد راهی نیست، وقتی حرف زدن‌ها و درک متقابل اتفاق بیفتد، مسیر را هموار میسازد و متوجه میشویم که راه‌های بسیاری وجود دارد که به دلیل تمرکزمان روی مسایل منفی و بن بستها، اصلا راهی ندیده بودیم!!

فاطمه سیف اللهی _ مشاور خانواده و سرپرست سایت sfbtparenting.ir

صداقت
۱۷ خرداد
مطالعه آزاد

بدترین سم زندگی زناشویی چیست؟

بدترین سم زندگی زناشویی مقایسه همسر با دیگران است! مثلا مرد زن خود را با زن همسایه، با زن دوستش و … مقایسه کند و زن، همسرش را با مرد دیگر، مثلا شوهرخواهر، شوهر دوستش، شوهر فلانی مقایسه کند!! اینها سبب فاصله میشود…

فاصله که پدید آمد، درد غیرمنطقی می آورد… درد که رخنه کرد، سردی می آورد … و سردی که آمد یعنی نگاه‌های گرم رخت سفر میبندد و …
نگاهها را مثبت کنیم. بی پیرایه باشیم… نقاط زیبا و خوبیهای همسر را نه فقط ببینیم بلکه با لطافت و محبت بفهمیم… او را تحسین کنیم بخاطر خوبیهایش، بخاطر احساس زیبایش، به خاطر اشتراک سفرش با ما، بخاطر انتخابهایمان و به خود ببالیم از داشتن او و…
آفرینش عشق در لحظه لحظه های ناب زندگی تان را فراموش نکنید…
که از عشق، عشق می‌روید🌹🌷 یادمان باشد هر شخص ویژگی و شرایط خاص خود را دارد. هیچ فردی مثل دیگری در دنیا نیست. پس همسر شما منحصر به فرد است. خوبیهایش هم منحصر به خود اوست. اگر حتی نقاطی احتیاج به سازندگی داشته باشد، بدانید که با همراهی شما و تلاش خود او، ممکن است و امکان پذیر👌پس برای داشتن زندگی مشترک سالم، همسفرتان را در هیچ موردی با دیگری مقایسه نکنید… خواهشمندم…

باشد که رستگار شویم!
بخاطر بسپارید هرکسی منحصر به خودش است. ⚠️

فاطمه سیف اللهی _ مشاور خانواده و سرپرست سایت sfbtparenting.ir

کاسپارف
۱۷ خرداد
مطالعه آزاد

حکایتی در احوالات کاسپارف، استاد بزرگ شطرنج !

حکایتی در احوالات کاسپارف، استاد بزرگ شطرنج:

کاسپارف در بازی شطرنج، به یک آماتور باخت. همه تعجب کردند و علت باخت را جویا شدند.
او این‌گونه عنوان نمود:

“در بازی با این حریف دانا و آرام، نمی‌دانستم که او یک آماتور است. بخاطر همین به دنبال حرکت او دنبال نقشه‌ای که در سر داشت می‌گشتم. گاهی به خیال خود، نقشه‌اش را خوانده و حرکت بعدی او را پیش بینی می‌کردم. اما در کمال تعجب، حرکت ساده‌ دیگری که انتظارش را نداشتم بر صفحه بازی به زمین می‌آورد! تمرکز می‌کردم که شاید نقشه جدیدش را کشف کنم. آنقدر در پی حرکتهای او بودم که دنبال رو مسیرش شدم و مهره های خودم را گم کردم و مسیر خودم را !
بعد که به سادگی مات شدم، فهمیدم حرکت‌های او از سر مهارت داشتن نبود! او فقط مهره ها را ساده حرکت می‌داد و من از لذت بازی غافل شدم…
زیرا که به دنبال نقشه‌ای بودم که اصلا وجود خارجی نداشت. بازی را به این ترتیب باختم اما درس  بزرگ‌تری یاد گرفتم.”

《اینکه تمام حرکت‌ها از سر حیله اتفاق نمی‌افتد. واقعیت این است که آنقدر فریب خورده‌ایم، نقشه برایمان کشیده‌اند، که دیگر گویا صادقانه حرکت کردن‌ها را باور نداریم! دنبال نقشه‌ها که بگردی، راه گم می‌شوی! دنبال نقشه‌ها که بگردی، آنجاست که مسیر را گم می‌کنی و می‌بازی!》

پ.ن : درس ها و پی نوشتهای زیادی می‌توان نگاشت ازاین سخنان بزرگ🌹… دلم نمیخواهد گفته‌های ارزشمند استاد کاسپارف را با یک یا دو پی نوشت، محدود کنم…✨👌

بیشتر بخوانید: اجبار نکردن در زندگی مشترک

صداقت
۱۵ خرداد
مطالعه آزاد

صداقت در زندگی مشترک، یعنی چه؟

“”صداقت””
🌹در مقابل اینکه دروغ نگوییم، به روی مثبت قضیه، یعنی اهمیت صداقت در زندگی مشترک می‌پردازیم:

🌸ابتدا باهمدیگر بررسی کنیم که صداقت در زندگی مشترک، یعنی چه؟

صداقت در زندگی مشترک یعنی حداکثر اطلاعات صحیحی که شما درباره خودتان، افکارتان، احساسات تان، عادات تان، ‌امور مورد علاقه یا عدم علاقه ‌تان، سابقه‌ی گذشته (درصورتی که اثر یا اثراتی از سابقه، در فعالیتهای فعلی یا خانواده وجود دارد)، فعالیت‌ های روزانه و طرح ‌های جاری یا آتی خود در اختیار همسرتان می‌گذارید. زمانی که این تعریف را به دقت نگاه می‌کنیم جوانب مختلف صداقت در رابطه، در ذهنمان انسجام می‌یابد.

کارکرد صداقت و اثر آن:
صداقت منبع سلامتی روانی است. سبب سازگاری و افزایش سعادت و شادکامی در زندگی مشترک می‌گردد. زیرا دو نفر با صداقت در زندگی، به آرامش، ابراز احساس صحیح و درک و همدلی خواهند رسید. به یافتن اشکالات خود و سعی در جهت رفع آن خواهند رسید و درنتیجه، امیدواری و انگیزه در زندگی را افزایش می‌دهد.

زمانی که در رابطه‌ی خود صداقت داریم، به خودمان و شریک زندگی کمک می‌کنیم که در صورت بروز عدم تفاهم یا اختلاف و یا تفاوت علاقه، با طرح صادقانه‌ی موضوع و بررسی راهکارهایش درصدد حل آن و برطرف کردن آن برآییم.
یادمان باشد که نگاه مثبت را فراموش نکنیم. یعنی در مقابل صحبتهای همسفرمان بدون هیچ پیشداوری و قضاوتی، درمورد ایهام یا ابهامات سخنش از خود او سوال بپرسیم نه اینکه خودمان از فکر و ذهن خود،براساس افکار خود تجزیه تحلیل نماییم. زیرا هر فردی که سخن میگوید، جوانب حرف و فکر یا ایده اش را خودش بهتر می‌داند، پس فرصت صحبت کردن به او می‌دهیم و سپس براساس صداقت در افکارمان و برداشتمان، هرانچه که ایهام بود یا ضلعی از آن نامفهموم بود، از خود شریک زندگی می‌پرسیم، نه از کسی دیگر! و نکته‌ی دیگر در مثبت اندیشی این است که بنای ما در رابطه‌ی عاقلانه و منطقی، اعتماد به صداقت فرد است، مگر خلاف آن ثابت شود. (در صورت مشاهده‌ی عدم صداقت، راهش دعوا یا قهر نیست. ابتدا به راهکارها و حل موضع و دغدغه میپردازیم و می‌توان در گام اول، با کمک فرد شریکتان، به سمت حل موضع بروید و اگر راهکارهای آن طریق نتیجه بخش نبود، از مشاور دراین امر کمک بگیرید، نه از افراد خانواده‌ها و یا فامیل!!)

طبیعی‌ست که هیچ زندگی و هیچ ساختن رابطه‌‌ای، بدون اختلاف سلیقه وجود ندارد، به همین خاطر وجود صداقت، یکی از چیزهایی است که در جهت سازگاری و رفع موضوعات احتمالی کمک بزرگی می‌کند.

مهارت های زندگی
۰۵ خرداد
مقالات

اثربخشی آموزش مهارت مدیریت هیجان و مهارت تفکر خلاق

چکیده:

مهارت­ های زندگی نقش مهمی در زندگی فردی و اجتماعی دارند. سلامت روان تنها به معنای نبود بیماری روانی نیست، بلکه به معنای برخورداری از برخی مؤلفه­ های مثبت است. این مفهوم که بهزیستی روان­شناختی نامیده می­شود، در سال‌های اخیر مورد توجه بوده است. هدف این پژوهش، تعیین تأثیر آموزش گروهی مهارت مدیریت هیجان و تفکر خلاق به شیوه گفت و گوی سقراطی بر بهزیستی روان­شناختی زنان متأهل بود. به این منظور از یک طرح شبه­آزمایشی از نوع پیش­آزمون- پس­آزمون چندگروهی با گروه گواه و آزمون پیگیری سه ماهه­ استفاده شد. نمونه‌ی پژوهش، زنان متأهل منطقه 3 شهر تهران بودند که از طریق نمونه­گیری دردسترس، (از یکی از دبیرستان‌های منطقه 3 شهر تهران) 30 نفر انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه (یک گروه آزمایش و یک گروه گواه) جایگزینی شدند. گروه­های آموزش در معرض مداخله­ی آموزشی قرار گرفتند. مقیاس­ مورد استفاده، فرم 18 گویه­ای بهزیستی روان­شناختی (ریف، 2002) بود. نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر حاکی از اثربخشی مداخله­ی آموزشی بود و آموزش مهارت مدیریت هیجان و مهارت تفکر خلاق موجب افزایش بهزیستی روان­شناختی شد. آزمون پیگیری سه ماهه نیز حاکی از ماندگاری نتایج بود.

واژه­ های کلیدی: مهارت مدیریت هیجان، مهارت تفکر خلاق، بهزیستی روان­شناختی، زنان متأهل، گفت و گوی سقراطی

مقالات دیگر
مقاله کامل
خودکشی
۰۵ خرداد
مقالات

روایی و پایایی مقیاس افکار مثبت و منفی در مورد خودکشی

چکیده:

نوجوانی یک دوره­ ی رشدی بسیار بحرانی محسوب می­شود و با مشکلات عمده ­ی سلامت روان همراه است که خودکشی یکی از شایع­ترین آن­ها است. بنابراین، ارزیابی دقیق افکار خودکشی ضروری است. هدف پژوهش حاضر، تعیین روایی و پایایی  مقیاس افکار مثبت و منفی در مورد خودکشی(PANSI) بود. جامعه­ی پژوهش، دانش­آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان مدارس ناحیه­ ی 2 شهر ری بود که 200 نفر از آن­ها(100 دختر و 100 پسر) به شیوه نمونه­ گیری دردسترس انتخاب شدند و به مقیاس افکار مثبت و منفی در مورد خودکشی (PANSI)  و مقیاس سلامت عمومی پاسخ دادند. برای تحلیل داده­ ها از ضریب همبستگی پیرسون  و همسانی درونی با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که بار عاملی داده ­ها در حد مطلوبی قرار دارد. تحلیل داده­ ها براساس ضریب آلفای کرانباخ نیز نشان داد که پایایی برای کل آزمون 90/0، برای افکار مثبت 73/0 و برای افکار منفی 76/0 است که در سطح بالایی قرار دارد و آزمون از پایایی مناسبی برخوردار است.  نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز روایی واگرای این مقیاس را با مقیاس سلامت عمومی تأیید کرد.

کلیدواژه ­ها: روایی، پایایی ، مقیاس افکار مثبت و منفی در مورد خودکشی

مقالات دیگر
مقاله کامل
۲۱ اردیبهشت
کتابهای منتشر شده

کتاب زبان تخصصی ساده و روان برای رشته مشاوره و روانشناسی

کتاب زبان تخصصی ساده و روان برای رشته مشاوره و روانشناسی

نویسندگان : محسن عبداله زاده آقبلاغ – فاطمه سیف اللهی نصرآبادی 

انتشارات ایران ، تاریخ انتشارات :1396

خانواده درمانی
۲۱ اردیبهشت
تاریخچه

خانواده درمانی (تاریخچه)

تاریخچه خانواده درمانی:



خلاصه‌ای از تاریخچه خانواده‌ درمانی و شکل‌گیری رویکردهای مختلف خانواده‌درمانی تا 1990، ذکر می‌گردد:

سال‌های قبل از دهه ۱۹۴۰
• تاکید بر فرد، منابع اجتماعات و روان تحلیل‌گری بود.
• مهارت‌های تربیت فرزند/ زندگی خانوادگی را گروفس، آدلر و موسسات همتراز خانه آموزش می‌دادند. مشاوره ازدواج توسط استون، مود و پوپنو آغاز شد.
• شورای ملی روابط خانوادگی در سال ۱۹۳۸ شروع به کار کرد.

۱۹۴۰- ۱۹۴۹
• انجمن مشاوران زوج درمانی آمریکا در سال ۱۹۴۲ تاسیس شد.
• میلتون اریکسون روش‌های درمانی را رواج داد که در مراحل بعد، از سوی خانواده درمانی پذیرفته می‌شود.
• اولین اثر درباره‌ی زوج درمانی (روابط زناشویی) همزمان توسط میتل من در ۱۹۴۸ منتشر شد.
• مطالعه خانواده‌های اسکیزوفرنیک توسط لیدز، لایمن و این، صورت گرفت.
• جنگ جهانی دوم، برای خانواده‌ها استرس فراوانی به وجود آورد.

۱۹۵۰- ۱۹۵۹
• آکرمن رویکرد روان تحلیلی را برای کار کردن با خانواده‌ها مطرح کرد:
• گروه بیتسون مطالعه الگوهای ارتباط را در خانواده آغاز کردند.
• موسسه تحقیقات روانی توسط جکسون در سال ۱۹۵۹ شروع به کار کرد.
• ویته‌کر اولین کنفرانس را درباره خانواده درمانی در ایسلند در سال ۱۹۵۵ برگزار کرد.
• بوون پروژه NIMH را درباره مطالعه‌ی خانواده‌های دارای اعضای اسکیزوفرنیک آغاز کرد.
• بوزومنی- نگی کار بر روی درمان در بافت را شروع کرد.

۱۹۶۰- ۱۹۷۹
• هیلی رویکرد‌های درمانی اریکسون را پالایش و معرفی کرد. و به کلینیک‌ راهنمایی کودک نقل مکان کرد.
• اولین نشریه در خانواده درمانی به نام فرایند خانواده منتشر شد.
• شبکه‌ی خانواده درمانی شروع به کار کرد.
• انجمن طرفدار زوج درمانگران و خانواده درمانگران در این سال‌ها فعالیت می‌کرد.
• انجمن خانواده درمانی میلواکی (ویسکانسین) در دهه 1970 و با رویکرد راه حل محور، شروع به کار کرد.
• کتاب اضداد و اضداد متقابل توسط گروه میلان منتشر شد. نفوذ خانواده درمانگران از کشورهای دیگر در آمریکا آغاز شد.
• جی هیلی کتاب درمان نامتعارف و روان‌ درمانی خانواده را منتشر کرد.

۱۹۸۰- ۱۹۸۹
• اعضای انجمن طرفدار زوج درمانگران و خانواده درمانگران، به ۱۴۰۰۰ عضو رسید.
• نظریه پردازان فمینیست، به رهبری هار- موستین مفروضه‌های خانواده درمانی را به تدریج زیر سوال بردند.
• بخش “روانشناسی خانواده” در انجمن روانشناسی آمریکا تاسیس شد.
• انجمن بین‌المللی مشاوران ازدواج و خانواده در انجمن مشاوره آمریکا تاسیس شد.
• رهبران جدیدی در خانواده درمانی ظهور کردند که بسیاری از آنها زن بودند.
• شیوه‌های تحقیق در خانواده درمانی متداول شد و مورد بازبینی قرار گرفت.
• حجم انتشارات در خانواده درمانی چند برابر شد و نشریات ادواری رسانه‌ای خانواده درمانی به ۵۰۰۰۰ رسید.

۱۹۹۰
• خانواده درمانی‌های راه حل محور، فراگیر شدند. درکنار آن، رویکرد حمایتی وایت واپستین معرفی شد.
• رشد عضویت متخصصان انجمن‌های خانواده درمانی روزافزون بود.
• اعتباربخشی به برنامه‌ها و تلاش برای صدور پروانه در سطح استانی افزایش یافت.
• مراقبت بهداشتی اصلاح شد و جایگاه فراهم کننده اصلی بهداشت روانی به طرز فزاینده‌ای اهمیت پیدا کرد.
• تنش بین انجمن‌های تخصصی در خانواده درمانی بیشتر شد.
• روند کار در این دهه عبارت بود از عدم سرسپردگی به مکاتب خانواده درمانی و حرکت به سوی یکپارچگی و وحدت. به دنبال آن، علاقه‌ی مجددی به نظریه سیستم‌ها به وجود آمد. در کار با خانواده به کار کردن زبان و معانی زبان توجه شد.

(بارکر، ترجمه زهره و محسن دهقان، ۱۳۷۵، گلدنبرگ و گلنبرگ، ترجمه براواتی و همکاران، ۱۳۸۸، گلادینگ، ترجمه بهرامی و همکاران، ۱۳۸۶، مینوچین و فیشمن، ترجمه بهاری و سیا، ۱۳۸۴) .

درمان راه حل محور چیست ؟

عملکرد درمان راه حل محور

یکی از بنیان‌گزاران این رویکرد، «استیو دی شازر» است و اغلب به این سوال با بیان این جمله: «این رویکرد، یک نوع جادو است، من نمی‌دانم چگونه افراد آن را انجام می‌دهند.»، پاسخ می‌دهد. حضور این نوع جادوی کلمات، محدود به درمان راه حل محور (SFT)، نمی‌شود. همه‌ی درمان‌ها به نوعی شامل موارد جادویی می‌باشند. در میان آنها نکات غیر قابل فهمی هم وجود دارد که در روابط بین بیمار و درمانگر رخ می‌دهد و موجب بهبودی می‌شود. هرچند در اینجا موضوعی بسیار متفاوت در مورد درمان راه حل محور در مقایسه با سایر رویکردهای روان درمانی سنتی وجود دارد. در پاسخ به این سوال، می‌توانم بگویم که این رویکرد دارای مشکلات و پیچیدگی‌های قابل توجهی است. این‌طور آموخته‌ام که با در دست داشتن سه نوع مختلف از اطلاعات و داده‌ها به سوال مطرح شده، پاسخ دهم:

  1. توضیحی درباره‌ی تاریخچه و توسعه‌ی درمان راه حل محور
  2. خلاصه‌ای از اصول و فرضیه‌های همراه با این طرح و الگو
  3. مروری بر روشها و سوالاتی که در رابطه با درمان راه حل محور وجود دارد.

این بخش، توضیحاتی در خصوص نقطه نظرات درمان راه حل محور، ارائه خواهد کرد. تقریبا هیچ راه دیگری برای بیان این مطلب وجود ندارد که: «درمانگری که از درمان راه حل محور استفاده می‌کند در مقایسه با درمانگرانی که از سایر رویکردها استفاده می‌کنند به طور متفاوتی می‌اندیشد و این به معنای بهتر اندیشیدن نیست، بلکه صرفا به معنای متفاوت بودن است. درک این تفاوتها می‌تواند از مؤلفه‌های اصلی در رابطه با درمانگر راه حل محور باشد».

تاریخچه‌ی درمان راه حل محور

رویکرد راه حل محور در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ توسط استیو دی شازر و همسرش، اینسو کیم برگ هنگامی که در مرکز خانواده درمانی در «میلواکی، ویسکانسین»، به دنبال کار بر روی مجموعه نمونه‌هایی در «پالو آلتو، کالیفرنیا»، در موسسه ی تحقیقات روانی «MRI» بودند، شکل گرفت. بعد از مطالعه‌ی درمان کوتاه مدت در MRI، استیو دی شازر، علاقه‌ مندی خود در رابطه با کارکرد درمان کوتاه مدت را دنبال کرد. به منظور تاسیس موسسه‌ی تحقیقات روانی در ایالات میانی متحده، استیو دی شازر، گروهی متشکل از همسرش و سایر پیشگامان در این راستا (مانند؛ ایو لیپچیک، جیم درکز، الأم نونالی و ماریلین لاکورت)، تشکیل داد. بعدها افراد دیگری از جمله؛ جان والتر، جین پلر، الکس مولنار، کیت کوالسکی و میشل وینر – داویس به این گروه ملحق شدند.

این گروه بر اساس فعالیتهای افراد در موسسه ی تحقیقات روانی به ویژه فعالیتهای میلتون اریکسون و جان ویکلند، ایجاد شده است. آنها هر روز در مقابل یک آینه‌ی یک طرفه در حالی که افراد تیم، آن‌ها را مشاهده می‌کردند، مشغول درمان بودند. بسیاری از مکالمات و نظرات، تنها از طریق همین مشاهدات صورت گرفته است و در نهایت موجب توسعه و گسترش درمان راه حل محور و فرآیندهای اولیه‌ی همراه این رویکرد، گردیده است. به نظر من، جذابیت این مشاهدات و گفتگوها، وجود تفاوت و تنوع، در گروه مشارکت کننده است. این تفاوت و تنوع، کاربرد گسترده‌ای از درمان راه حل محور را نشان می‌دهد و از مدرسه گرفته تا کار، با معتادان و همچنین از خدمات حمایت از کودکان تا خشونت خانگی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین این تنوع و تفاوت ممکن است موجب تعبیراشتباه و اختلافات گسترده‌ای در رابطه با درمان راه حل محور شود. تاکید فعلی بر رویکرد راه حل محور در زمینه‌ی روان‌درمانی نیازمند رویکردهایی است که به هدف تحقق و اثرگذاری ایجاد شده باشند. رویکردهایی وجود دارند که برای درمان یک نوع بیماری در محدوده‌ی سنی خاصی یا نوعی از مشکلات خانوادگی اختصاص یافته است. درمان راه حل محور به گونه‌ای متفاوت است که در حوزه‌های بسیاری می‌تواند موثر، مفید و کار‌آمد باشد.

از آنجایی که به تازگی، فعالیت‌هایی برای آژانس خدمات اجتماعی محلی، انجام داده بودم، اعلام شد که این آژانس می‌خواهد برنامه هایی را برای استفاده از رویکردها و راهبردهای برنامه محور، پیاده کند. آنها تمایل داشتند از برنامه راه حل محور و راهکارهای آن برای بیمارانی که دارای «اختلالات بیرونی» و «بیماری‌های جسمی» هستند، استفاده کنند و همچنین راهکار و برنامه‌ای دیگر برای “بیماریها و اختلالات درونی” و دیگر بیماری‌ها استفاده کنند.  این موضوع، نشان دهنده‌ی نوع تصمیم‌گیری در خصوص درمان، در این آژانس می‌باشد. هر نوع از خدمات ارائه شده، باید با مشکلات و شرایط موجود در بیمار هماهنگ بوده و مطابقت داشته باشد.

در فعالیتهایم برای آژانس، درمان راه حل محور را به طور جامع و کلی به کار گرفتم و تجارب موفقیت آمیزی در این رابطه به دست آوردم (این آژانس، میزان موفقیت از برنامه‌های درمانی و بررسی آنها را ناموفق و از دست رفته ارزیابی می‌کند). بنابراین، تصمیم گرفتم احتمال استفاده از درمان راه حل محور، به عنوان بخشی از فعالیت‌های برنامه محور آنها را افزایش دهم. هیچ گاه، این جمله را فراموش نمی‌کنم: “درمان راه حل محور، برای برنامه‌های درمانی ما مناسب نیست! زیرا هیچ تحقیقی، در حمایت از درمان راه حل محور به عنوان یک رویکرد برنامه محور، وجود ندارد.”

این جمله برایم شوک برانگیز بود! تحقیقات بسیار زیادی، روی این رویکرد انجام داده بودم و هیچ گاه نشنیده بودم که کسی چنین چیزی بگوید. چگونه کسی می‌تواند بگوید؛ هیچ تحقیقی در حمایت از این رویکرد وجود ندارد؟ به نظر من، تحقیق بر پایه‌ی درمان راه حل محور بسیار مشخص و بدیهی به نظر می‌آید.

درمان راه حل محور، رویکردی است که در تحقیقات موسسه‌ی تحقیقات روانی و سپس در تحقیقات مرکز خانواده درمانی، در میلواکی و اکنون در سراسر جهان، ریشه دارد و نفوذ کرده است. هر موضوع جدیدی در این نظریه، با پرسش از بیماران درباره‌ی سودمندی آن، بررسی شده است. این تیم، در مراحل چند ساعته برای تعیین و تشخیص اینکه، کدام سوالات نشانگر درک و فهم موثر بیمار از این رویکرد است، در نظر گرفت و بازخورد افراد شرکت کننده در این تشخیص، سبب یافتن راه‌حل‌های مناسب شد. تحقیق اخیر، بر سودمندی این طرح و الگو و سوالات مطرح شده در این درمان، تمرکز دارد. این تیم، فقط به جنبه‌هایی توجه داشتند که مفید و موثر بوده و موجب پیشبرد راه حل‌های بیماران می‌شود. بعدها، روش‌ها و سوالات موثر در کتابها، مقالات و مجلات منتشر شدند. همچنین در سالهای اخیر، تحقیقات علمی بسیاری تایید شده، که در آنها درمان راه حل محور با سایر رویکردهای برنامه محور یا مدرک محور، مقایسه می‌شود و مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعات، درمان راه حل محور به منظور دستیابی به پیامدهایی که نسبت به سایر رویکردها بهتر بوده است _خواه هماهنگ و مطابق باشد یا خیر_ ادامه داده می‌شود.

همچنین، مطالعات دیگری نیز وجود دارند که درمان راه حل محور را با سایر رویکردهای درمانی، مقایسه می‌کنند. در یکی از این مطالعات گسترده، یکی از موارد سودمند این رویکرد درمانی، به این صورت بیان می‌شود که به مشکل بیمار، تمرکز نمی‌شود. این موضوع موجب شد من به این سوال فکر کنم که با وجود اینکه تحقیقات و پژوهش‌ها، نشانگر سودمندی و موثر بودن عملکرد راه حل محور هستند، چرا سازمان‌های بهداشت روانی و منابع تامین بودجه، تصمیمات لازم در مورد انجام این نوع رویکردهای درمانی، برای رفع مشکلات بیماران را هماهنگ نمی‌کنند.

همانطور که به علت پذیرفته نشدن این تحقیقات، توسط متخصصین اشاره کردم، به نتایج دیگری نیز دست یافتم. اولین نتیجه، مربوط به تفکر درباره‌ی درمان‌ها و تمرین‌های راه حل محور است. در هنگام آماده سازی برای نوشتن این کتاب، شانس مکاتبه با درمانگران متعددی از سراسر جهان که از این رویکرد استفاده می‌کردند را داشتم. موضوعی که بسیاری از آنها به آن اذعان داشتند، این بود که زمان کشف درمان راه‌حل‌محور، متوجه شدند این درمان، همان درمانی است که آنها از قبل، آن را در هنگام کار با بیماران خود مورد استفاده قرار داده بودند. آنها متوجه شدند، درمان راه حل محور چیزی بیشتر از یک روش عملکردی است و نوعی طرز فکر است؛(طرز تفکری درباره‌ی مردم، طرز تفکری درباره‌ی مراحل درمانی و طرز تفکری درباره‌ی عملکرد.) اگر هر فردی، تنها درک کوچکی از روند و پرسش‌های مورد استفاده در این رویکرد داشته باشد، این انگیزه را برایش به دنبال خواهد داشت که به دنبال تحقیقی در حمایت از سودمندی آن سئوالات و روشها، در مواجهه با مشکلات خاص باشد. این مطلب با بررسی تحقیقات، جهت تعیین سودمندی و اثربخشی کلی رویکرد، کاملا متفاوت است، زیرا، فقط بخشی از آن را مدنظر گرفته است. اگر همه‌ی افراد جامعه تحت تاثیر تمام روشها و تکنیک‌های این روش قرار بگیرند، می‌توانند اثر بخشی کلی درمان راه حل محور (فرضیات، اصول و پرسشها) را ارزیابی کنند.

دلیل دیگر، می‌تواند زبان و بیان درمانگران راه حل محور باشد. برای شرح این موضوع و برای نشان دادن تفاوت بین دو دیدگاه سنتی و راه حل محور، دو داستان که به یک سوال واحد، جوابهای سنتی و راه حل محور داده‌اند را بازگو خواهم کرد.

اولی داستان درمانگری است که در فعالیت‌های خود، از درمان شناختی رفتاری استفاده می‌کرد. مادر کودکی کم سن، از این درمانگر، درباره‌ی چگونگی درمان کودکانی که دچار ضربه‌ی روحی شده‌اند، سوال کرد. درمانگر، با بیان اینکه او به تازگی درمان شناختی رفتاری با تمرکز به ضربه‌های روحی(تروما) را آموخته است، به این سوال پاسخ داد. او توضیح داد که این رویکرد، برای درمان ضربه و مشکلات روحی در کودکان مفید  و موثر بوده و او معتقد بوده که اگر آنها درمانهای دیگری را امتحان کرده‌اند، این رویکرد به عنوان درمان بعدی است که باید امتحان کنند. مادر موافقت کرد که این درمانگر دخترش را ملاقات کند.

منظور من، این نیست که بگویم پاسخ او، هیچ اشکالی نداشت. بلکه این پاسخ، صرفا با پاسخی که یک درمانگر راه حل محور ارائه می‌دهد، بسیار متفاوت است. در یک فیلم آموزشی، استیو دی شازر توضیح می‌دهد، اغلب در مقابل این پرسش که “آیا درمان راه حل محور، در درمان همه‌ی بیماری‌ها مفید و موثر است؟” همیشه پاسخ می‌دهد که احتمال آن “۵۰ – ۵۰” است. این پاسخ، شاید گیج کننده باشد  و شاخه ها و موضوعات فردی بسیاری را در بر می‌گیرد. درمانگری که با استفاده از رویکرد راه حل محور فعالیت می‌کند،  باور دارد که فرد مراجع دربردارنده‌ی جواب خویش است و از این رو، باید این موضوع را به وی محول کرد. در حالی که درمانگری که معتقد است خودش متخصص است، باور دارد چیزی می‌داند که بیمار آن را نمی‌داند و نیازی به دانستن آن نیز ندارد! این مطلب، مخالف با فرضیات درمان راه حل محور است.

به علاوه، درمانگر راه حل محور به علائم بیماری، به عنوان مولفه‌ی اصلی درمانی نگاه نمی‌کند. این موضوع، پاسخ‌دهی به روشی که درمانگر شناختی-رفتاری عمل می‌کند را برای درمانگر راه حل محور، غیرممکن می سازد. پاسخ‌هایی مانند، پاسخی که استیو دی شازر ارائه کرد، ممکن است موجب شوند مردم بر این باور پیش روند که شاید درمان راه حل محور به میزان کافی، مفید و موثر نباشد زیرا درمانگر، با جمله‌ی «بله، من بیماری X را درمان می‌کنم» به آن پاسخ نمی‌دهد. این جمله، بدین معنا نیست که بیماریها درمان نمی‌شوند، بلکه این نوع درمانگران در مقایسه با پاتولوژی، به گذشته‌ی بیماریها و قابلیتهای بیمار می‌پردازند. شاید این نوع توضیح، سبب به وجود آمدن این تصور در افراد شود که درمان راه حل محور، همانند سایر رویکردها در برخی از مجموعه‌های درمانی موثر نباشد، در حالی که مخالف این مطلب درست است.

تاریخچه‌ی درمان راه حل محور، سرشار از داستانهای پیشگامانی است که به طور متفاوتی می‌اندیشند، حرف می‌زنند و عمل می‌کنند. در اینجا، فقط افرادی که از روشها و تکنیکهای متفاوتی استفاده می‌کنند، وجود ندارند بلکه، افرادی در این تاریخچه حضور دارند که به طور متفاوتی می‌اندیشیدند و همین امر موجب روشها و تکنیک‌های کاملا متفاوت و بدیعی شده است. این شیوه، شیوه‌ی جدیدی از تفکر غیرمنطقی است. منطق موجب می‌شود، باور داشته باشیم که اگر فردی مشکلاتی داشته باشد، باید حل شوند و در ابتدا، باید تا جایی که ممکن است در مورد این مشکلات بیاموزیم، تا بتوانیم آنها را درمان کنیم. همچنین، منطق موجب می‌شود تا باور داشته باشیم که اگر مشکل ما شدید بود، در این صورت راه حل و درمان قوی و محکمی نیز، نیاز خواهیم داشت. گروه اصلی و اولیه در درمان راه حل محور، چنین منطقی را دنبال نکرده‌اند. در حقیقت، آنها خلاف جهت این زنجیره عمل کرده و آنچه را که امروزه جهان به عنوان درمان راه حل محور می‌شناسد را ایجاد کردند.

منبع: قسمتی از فصل اول کتاب هنر درمان راه حل محور، ترجمه‌ی سیف اللهی و همکاران، انتشارات اکادمیک

مقالات دیگر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.